ALZHEIMER HASTALARINDA FARMAKOLOJİK OLMAYAN YAKLAŞIMLARIN ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: SANATSAL, PSİKOMOTOR VE SPORTİF ETKİNLİKLERİN ROLÜ
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10892551Anahtar Kelimeler:
Farmakolojik, Etkinlik, Farkındalık, Mental, AlzheimerÖzet
Bu çalışmanın amacı; Alzheimer hastalığında uygulanan farmakolojik olmayan yöntemleri kullanarak multidisipliner bir yaklaşımla sanatsal, zihinsel, psikomotor ve fiziksel etkinliklerin hastaların mental durumlarına etki düzeylerini ölçmek ve toplumda hastalığa karşı farkındalık oluşturmaktır. Alzheimer tedavisinde farmakolojik olmayan yöntemler uygulanması basit ve maliyetsiz olduğundan projemizde belirtilen yöntemlerle Alzheimer hastalarının daha uzun süre kendi kendine yetmesi sağlanarak devletin sağlık harcamaları azaltılabilir. Bu bağlamda projemizde farklı etkinliklerle veriler toplandığından hem nicel hem de nitel analiz yöntemlerinin kullanıldığı karma yöntem tercih edilmiştir. İlk olarak konuyla ilgili literatür araştırması yapılmış ve bulunduğumuz bölgede Alzheimer hastalarına sosyal hizmet veren kurumlarla gerekli bağlantılar kurulmuştur. Daha sonra multidisipliner yaklaşımla altı haftalık bir proje etkinlik planı hazırlanmıştır. Alzheimer Yaşam Merkezi ve kurumumuz ortaklığında; yaşam merkezine kayıtlı birinci evre Alzheimer tanısı konulmuş 6 hasta üzerinde projede hazırladığımız farmakolojik olmayan yöntemler uygulanmıştır. Ayrıca hastalığa sosyal farkındalık oluşturmak için kurumumuzda öğrenci ve velilere yönelik tiyatro, farkındalık söyleşisi ve farklı etkinlikler yapılarak etkinlikler öncesinde ve sonrasında açık uçlu sorularla elde edilen verilerden katılımcıların farkındalık düzeyindeki değişimler yorumlanmıştır. Kullanılan yöntemlerin hastalar üzerindeki psikolojik etkilerini görebilmek için her etkinlikten sonra iki açık uçlu soru sorulmuş ve mental etkilerini görebilmek için ise Mini Mental Durum Testi yapılmıştır. Yapılan etkinliklerden elde edilen bulgulara göre hastalar proje boyunca yapılan etkinliklerden zevk aldıklarını ve mutlu olduklarını ifade etmişlerdir. Hastaların mental durumlarının ve psikolojilerinin olumlu yönde etkilendiği tespit edilmiştir. Projede düzenli olarak uygulanan multidisipliner etkinliklerin hastaların mental durum seviyelerini genel anlamada olumlu yönde etkileyerek hastalığın ilerlemesini yavaşlatabildiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca uygulanan farkındalık etkinlikleriyle toplumda hastalığa karşı farkındalık oluştuğu görülmüştür. Toplum hastalığın sebepleri ve tedavi süreci hakkında bilgi sahibi olmuştur. Yetkili kurumların bu hastalar ve yakınları için psikolojik destek, tıbbi destek, aktivite desteği, hastalık hakkında bilinçlendirme, hasta takip sistemleri desteği ve bakım desteği vermesi önerilmiştir.
Referanslar
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından Alzheimer Hastalarına Destek. (2022, 23 Eylül). Erişim Adresi: https://www.aile.gov.tr/eyhgm/haberler/aile-ve-sosyal-hizmetler-bakanligindan-alzheimer-hastalarina-destek/
Akyar, İ. ve Akdemir, N. (2009). Alzheimer hastalarına bakım verenlerin yaşadığı güçlükler. Sağlık Bilimler Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 32-49. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/88532
Atıcı, M. ve Bilgin, U. (2019). 55 yaş üstü alzheimer hastalarında modifiye core egzersiz çalışmalarının; depresyon, günlük yaşam aktiviteleri ve bazı fiziksel uygunluk değerlerine etkisinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 16(1), 301-314 Erişim Adresi: https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/5623/2707%20s311
Batur Çağlayan, H. Z., Erkoç Ataoğlu, E. ve Kibaroğlu, S. (2018). Nörolojide geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının etkinliğinin değerlendirilmesi. Turk J Neurol, 24, 111-116. DOI:10.4274/tnd.83357
Bozkurt, C. ve Karadakovan, A. (2020). Alzheimer hastalarında kullanılan ilaç dışı tedavi yöntemleri. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 3(3), 329-337. DOI:10.38108/ouhed.775116
Büyükturan, Ö. (2014). Alzheimer Demans Hastalarında Egzersiz Eğitiminin Fonksiyonellik Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı, Ankara.
Can, H., İrkeç, C. ve Karataş, S. (2009). Demans şiddeti derecelendirme ölçeğine bağımlıdır: Kısa durum muayene testi ile reisberg global bozulma ölçeğinin karşılaştırılması. Klinik Psikiyatri 12, 5-20. Erişim adresi: https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_12_1_5_20.pdf
Creswell, J.W. (2017). Eğitim Araştırmaları Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi. Editörler: Cristina Robb, Karen Mason ve Halil Ekşi. (228-337). İstanbul: Eğitim Danışmanlığı ve Araştırma Merkezi
Duru Aşiret, G. (2014). Anımsama Terapisinin Alzheimer Hastalarının Bilişsel Durumu, Depresyon ve Günlük Yaşam Faaliyetlerine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği Programı, Ankara.
Folstein, M.F., Folstein, S., Mc. Hugh, P.R. (1975). Mini Mental State" A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res, 12, 189-198. Erişim Adresi: https://turkpsikiyatri.org/arsiv/mmse_folstein_mchugh.pdf
Güngen, C., Ertan, T., Eker, E. ve ark. (2002). Standardize mini mental test’in Türk toplumunda hafif demans tanısında geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 13 (4), 273-281. Erişim Adresi: https://www.osahed.com/FileUpload/ds14303/File/standardizemini_mental_test.pdf
Güzel Özdemir, P., Yılmaz, E., Selvi, Y. ve Boysan, M. (2017). Psikiyatride parlak ışık tedavisi. psikiyatride güncel yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry. 9(2), 177-188 doi:10.18863/pgy.281382,
Karadağ, E. (2010). Eğitim Bilimleri Doktora Tezinde Kullanılan Araştırma Modelleri: Nitelik Düzeyleri ve Analiz Hata Tipleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(1), 49-71.
Karakocalı A. ve Özkaraman, A. (2020). Alzheimer Hastalığına Multidisiplinel Yaklaşım. Nobel Akademik Yayıncılık.
Karakuş, S. T. (2022, 3 Aralık). Türkiye’de 700 Bin Kişi Mücadele Ediyor! En Az İki Kat Artacak. https://www.milliyet.com.tr/gundem/turkiyede-700-bin-kisi-mucadele-ediyor-en-az-iki-kat-artacak-6602395
Keleş, E. ve Özalevli, S. (2018). Alzheimer Hastalığı ve Tedavi Yaklaşımları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2): 39-42. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/513027
Kıyak, M. (2019). Alzheimer hastalarında müziğin uyum güçlüğünü azaltmada etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
Nazlıer Keser, E.N. (2019). Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 12(2), 121-128, ISSN 1308-5816. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/907860
Özdemir, L. ve Akdemir, N. (2007). Hafif Alzheimer Hastalarına Uygulanan Çoklu Duyusal Uyaran Yönteminin Kognitif Durum Üzerine Etkisi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1-11. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/88568
Soner, S. (2017). Alzheimer Hastalık Sürecinde Bakım Veren Aile Üyelerinin Yaşadıkları Güçlükler ve Sosyal Hizmet. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 3, Sayı 2, 375-387.
Şahin, B. (2020). Tekrarlı TMS Tedavisinin Alzheimer Hastalığı Tanılı Bireylerde Bilişsel Fonksiyonlar Üzerindeki Uzun Dönem Sonuçları. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Bilişsel Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı, İstanbul.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Araştırma, Geliştirme ve Sağlık Teknolojisi Değerlendirme Dairesi Başkanlığı Alzheimer Ve Diğer Demans Hastalıkları Klinik Protokolü (Versiyon 1.0). (2020). T.C Sağlık Bakanlığı Yayın Numarası:1179, ISBN: 978-975-590-781-9. Erişim adresi: https://shgmargestddb.saglik.gov.tr/Eklenti/38985/0/alzheimerkpyayin-verspdf.pdf
Türk Nöroloji Derneği, (t.y). Alzheimer Hastalığı. Erişim adresi: https://www.noroloji.org.tr/menu/94/alzheimer-hastaligi
Ünsal Barlas, G. Ve Onan, N. (2008). Alzheimer Hastası ve Aileleri İle İletişim. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 11(4), 105-111. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunihem/issue/2643/34006
Yıldırım, N. (2011). Okul Müdürlerinin Motivasyonları üzerine nitel bir inceleme. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1),71-85.
Yılmaz, G., Bayram, K., Aşkın, A., Ölmez Sarıkaya, N., Gürgan, A. ve Koçyiğit, H. (2014). Camptocormia: Bir olgu sunumu. Turk J PhysMedRehab, 62(4), 382-386 DOI: 10.5606/tftrd.2016.99896.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Mustafa Aytekin YILDIRIM, Elif Nehir ŞAPCI, Ceylin BOZDEMİR, Bilge YILDIRIMOĞLU
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
